حس شنوایی و پردازش شنیداری در کودکان، از جمله ارکان مهم کسب اطلاعات از محیط پیرامون محسوب می شود و مشکلات حس شنیداری، از دغدغه های اصلی خانواده های کودکان دارای این مشکل است.
در مبحث اختلالات پردازش حسی نیز حس شنیداری و عملکردهای مربوط به پردازشهای این حس، از جمله مواردی محسوب می گردد که مورد ارزیابی دقیق کاردرمانگر حسی قرار می گیرد.
شدت اختلالات این حس از مباحث سطوح پایین همچون عدم توجه به محرکهای صوتی بلاخص در کودکات مبتلا به نقص توجه یا اختلالات یادگیری گرفته تا موارد شدید همچون حساسیت بیش از حد به صوت در اختلالی همچون اتیسم و اختلال پردازش حسی یا تولید اصوات بی معنی جهت تحریک این حس گسترش یافته است.
بسیاری از موارد و مشکلاتی که خانواده ها با مراجعه به مراکز سنجش مدارس با آن مواجه می شوند، مشکلات مربوط به پردازش حس شنیداری است که در مرور زمان با غفلت مواجه شده و قابل درمان بوده است.
از آنجایی که پردازش شنیداری موثر، عامل مهمی برای تکامل مهارت های گفتاری محسوب می شود، خیلی وقتها علت نداشتن وضوح گفتار یا تاخیر گفتار به دلیل مشکلات در پردازش شنیداری است.
همچنین این کودکان در مهارت های تحصیلی همچون خواندن و هجی کردن دچار ضعف می شوند.
این کودکان ممکن است کودکانی حواس پرت، لجباز یا حتی ترسو به نظر بیایند.
این کودکان در فرایند یادگیری بیشتر به حس بینایی متکی هستند و عملکرد ضعیفی با حذف بینایی داشته باشند.
هرچه میزان آگاهی ما در مورد رشد و تکامل مهارت های کودکان بیشتر باشد، علت رفتارهای کودکان را بهتر درک خواهیم کرد.
آگاهی ما والدین سبب می شود در موضوعاتی همچون زمانی که حرفی می گوییم و کودک برعکس آن را انجام می دهد یا باید یک مطلب را چندین بار به کودک بگوییم، یا سرعت انجام کارها در کودک بسیار پایین است، بجای اینکه به کودک برچسب لجباز، حواس پرت و … بزنیم، با اقدام جهت درمان اصولی از بروز مشکلات بعدی جلوگیری نماییم.
علائم و نشانه های اختلال در پردازش حسی
- به سوالات، پاسخهای بی ربط می دهد
- کلمات و حروف مشابه را مثل هم می شنود.
- در دنبال کردن دستورات شنیداری دارای ضعف است.
- اغلب می پرسد: چی؟ دوباره بگو
- ضعف در حفظ کردن شعر
علائم و نشانه های مشکلات حس شنیداری
مشکل حس شنیداری همچون سایر حس ها، بصورت حساسیت بیش از حد یا پر حسی (بیش حسی) و عدم حساسیت یا کم حسی (حس جویی) قابل بررسی هستند.
نشانه های حساسیت بیش از حد یا پر حسی ( بیش حسی ) شنوایی
- در محیط و مراسم های شلوغ همچون عروسی بی قراری می کنند
- ممکن است از دیگران بخواهد تا ساکت باشند.
- با کوچکترین صدا حوایش پرت می شود
- از صدای سشوار، جارو برقی، ماشین اصلاح می ترسد یا بدش می آید.
- خواب سبک دارد و با کوچکترین صدا از خواب می پرد.
- از بازی و مشارکت های گروهی بدش می آید.
- گوشش را با دستانش می پوشاند.
نشانه های عدم حساسیت یا کم حسی ( حس جویی ) شنوایی
- به نظر می رسد در به خاطر سپردن یا درک آنچه گفته شده مشکل دارد
- نسبت به صدا زدن اسمش با تاخیر واکنش نشان می دهد
- تمایل به بازی های پر سر و صدا و محیط های شلوغ دارد
- بی اعتنا و بی توجه به نظر می رسد.
- با صدای بلند صحبت می کند.
- کوبیدن اشیا برای تولید صدا
- نزدیک کردن گوش به منبع صدا
-
درمان
در درمان مشکلات حس شنیداری تیمی متشکل از کاردرمان حسی، کاردرمان ذهنی، گفتاردرمان و بازی درمان با یکدیگر همکاری می نماید.
کارمان حسی از طریق روشهای مختلف تعدیل حس و هدایت حواس کودک به سوی دستیابی به یکپارچگی حسی، نقش بنیادین و پایه ای را در درمان مشکلات این حس ایفا می نماید.
کاردرمان حسی با بهره گیری از متدهای مختلف از جمله تقویت یا تعدیل حس وستیبولار و ارائه محرکهای شنوایی کنترل شده و کانالیزه، نصب به تعدیل این حس اقدام می نماید.
استفاده از ابزارهایی همچون برنامه پردازش شنیداری در این مبحث مورد استفاده قرار می گیرد.
همچنین برای کودکانی که به جهت بیش حسی قسمت خارجی گوش اجازه استفاده از تجهیزات شنیداری را نمی دهند، ماساژ گوش از جمله راهکارهای اتخاذی محسوب می شود.